Maski afrykańskie – historia, twórcy masek z drewna oraz obrzędy, którym towarzyszą
Maski afrykańskie są bardzo cenione ze względu na ich wartość artystyczną. Ozdabiają ściany najbardziej rozpoznawalnych muzeów i galerii na całym świecie. Wielu z nas wprowadza maski do naszych domów, aby nadać naszemu wystrojowi egzotyczny charakter, ale ważne jest, aby rozpoznać, że pod ich powierzchownym pięknem te tajemnicze twarze mają głębsze znaczenie. Zrozumienie ich historii jest istotną częścią docenienia ich wartości kulturowej, symbolicznej i estetycznej.
Symbolika masek z Afryki
Istnieje wiele typów masek afrykańskich. Niektóre z nich swym wyglądem mają przerażać wroga lub złe duchy, inne zwłaszcza te przedstawiające zwierzęta mają sprawić, by noszący je pozyskał cechy uważane za charakterystyczne dla danego zwierzęcia. Są też maski, które mają ukazać w groteskowy i przejaskrawiony sposób cechy żywych członków plemienia lub dawnych władców. Trzeba pamiętać o tym, że historia ludów afrykańskich nigdy nie była przekazywana w formie pisemnej, lecz wyłącznie ustnej. Często właśnie w trakcie różnych rytuałów używane maski mają przypomnieć lub nauczyć jakiejś historii bądź też przekazywać współplemieńcom pożądany typ zachowań społecznych. Tancerz nakłada również maskę i wprowadza się w trans, chcąc przekazać jakąś prośbę Bogu lub uzyskać od niego jakieś informacje. Pośrednikami w kontaktach z Bogiem są zawsze nieznane mu duchy. Maska taka ma sprawić, by pozostał on incognito. Jednocześnie jej zazwyczaj ,,przerażający wygląd” ma odstraszyć złe duchy a przywołać te, które są dobre i nie muszą się niczego obawiać. Najważniejsze jest jednak to, że maski afrykańskie są niesamowicie ciekawym etnograficznie, wizualnie i artystycznie przedmiotem.
Kto jest twórcą masek afrykańskich?
Ponieważ maski afrykańskie mają służyć do kontaktu z różnymi mocami duchowymi, twórca maski musi posiadać zarówno umiejętności techniczne, jak i wiedzę duchową niezbędną do ich wytworzenia. Utalentowani rzemieślnicy rzeźbią twarze w kształcie idealnie symetrycznych postaci ludzkich lub zwierzęcych przy użyciu tak różnorodnych materiałów, jak heban drewno tekowe czy cejba. Kończą swoje dzieła, upiększając je tak różnorodnymi materiałami, jak glina, kość, róg, kamień, pióra i słoma. Czasami maski są tworzone na obraz kobiecej twarzy, która zazwyczaj opiera się na ideale kobiecej urody konkretnej kultury. Należy pamiętać, że nie każdy członek społeczności może być twórcą rytualnych przedmiotów. Artyści je wykonujący muszą przejść różne stopnie wtajemniczenia.
Uważa się, że rzemieślnicy są w stanie wyczuć „moc duchową”, która tkwi w materiałach, których używają do tworzenia swoich dzieł. Energia ta zamieszkuje również w narzędziach, którymi maski są wykonywane. Dlatego należy się z nimi obchodzić z należytą starannością. Przy wykonywaniu masek i przedmiotów rytualnych artysta musi poddać się różnym reżimom. Na przykład powstrzymać się od spożycia niektórych pokarmów bądź wręcz pościć, w trakcie wytwarzania powtarzać magiczne zaklęcia, modlitwy lub pieśni chwalące rzeźbioną osobę, lub zwierzę. Często musi wstrzymywać się od współżycia lub wręcz od oglądania płci przeciwnej. W niektórych wypadkach musi oddalić się z wioski, aby nie oglądać żadnych ludzi.
Bogata i szeroka oferta masek na stronie Sklep-Afrykański celebruje i szanuje dziedzictwo afrykańskich masek i utalentowanych rzemieślników, którzy je tworzą.